Welkom bij Architekt Anton Joling Stichting

Poortgebouw Begijnhof

Begijnhof 37, Amsterdam

Bouwjaar: 1907, Opdrachtgever: Stichting Begijnhof Mgr. Klöne.

De bouw werd in een hoog tempo uitgevoerd:

“dat het Bagijnhof oudtijds slechts één poort had, toegang gevende uit de Bagijnensteegin de Kalverstraat. Deze oude poort werd voor enkele jaren door een nieuwe vervangen en het steentje, waarop afgebeeld de Heilige Ursula, is in de nieuwe poort aangebracht.In het begin der 18e eeuw heeft hetBagijnhof een tweede toegangverkregen op het Spui, dietoendertijd alleen geopend werd,wanneer de R.K. Kerk aan- enuitging. Mettertijd werd de nieuwe toegang iederen dag opengesteld,doch op bepaalde uren gesloten engeopend. 

Deze toegang was verkregen door het doorbreken van een der huizen. Dit huis met den primitieven doorgangis eerst thans, een paar honderd jaar later, vervangen door een poorthuis, volgens plannenvan den bouwheer A.J. Joling.Foto: G.H. Breitner, 1904Men noemt dit nieuwe huis– nog in 1907 voltooid – zeer eigenaardig: “”Het Poorthuis””om de mooie poort, die van het Spui toegang geeft tot het Bagijnhof. Het kunstsmeedwerk aan den gevel boven de nieuwe poort onderscheidt zich van hetalledaagsche, zoowel de versierde ankers als het jaartal 1907, aan den top waarvan deversiering de symbolen bevat van geloof, hoop en liefde, en er een tevens, practisch, tothijsbalk dient.Bij de mooie, eenvoudige en zware deur is, als in oude tijden, een klopper aangebracht,tevens een zinspeling op de Bagijnen ook wel “”klopjes”” genoemd.De gebeeldhouwde draagstukken in de poort zijn stil en eenvoudig van de hand van denbeeldhouwer H.J. Hack en stellen voor een hardloopend jongentje, verjaagd uit den hof;een op de vlucht gejaagden haan, - en een hond wegloopend met den staart tusschen depooten. Deze voorstellingen slaan op een oude bepaling, aldus luidende: “”Tervoorkoming van gedruisch op den Hof, mogen ‘r geene hanen nog honden gehoudenworden. Ook mogen er geene Vriendinnen der Begijnen of andere vernagten, zonderverlof van Meesteressen: en knegtjes, die boven de drie jaaren oud zijn, in ’t geheel niet.”Ook dit poortje heeft eene voorstelling van de Heilige Ursula en de elf duizendmaagden. De beeldhouwer heeft rekening gehouden met doel en bestemming der plaats, enin zijne kunst, ondanks zijne gebondenheid, met behoud van het goede oude, ietspersoonlijks gelegd.De versiering, die als oplossing van het profiel van de boog dienst doet, strekt tegelijk alsdraagstuk voor de er boven geplaatste pilasters. Deze pilasters doen met de kleine boog enzijstukken –alles in Oberkichener steen - dienst tot omlijstingvan het tafereel der heiligeUrsula. Op dat tafereel heeft de beeldhouwer M.J. Hack, uitgedrukt: de beschermingvan der maagden reinheid – door de beschermende houding van de in het midden staandeSt. Ursula, haar mantel om de maagden willende uitbreiden, en eigen reinheidsymboliseerende ook in de kroon, gevormd door gestyleerde leliën, de lelieknoppen die hetgeheele hoofd omgeven, als ornamentale omvatting van den aureool. Bovendien ontwaartmen in de fonds nog aanduiding van leliën.”

1907 originele bouwtekening begijnhof

Eerste steenlegging Architect Joling spreekt

Het was verboden om kinderen, honden en kippen toe te laten in het hof. De beeldhouwer Hack legde dit vast in de kloostergang door het uitbeelden van een vluchtend jongentje, een opgejaagde haan en een hond.

© 2022 Architekt Joling